Yahudiler arasında akılcı düşüncelerin yayılması için zemin hazırlayan ve Avrupa'daki Yahudi olmayan nüfusla bağdaştırmayı olanaklı kılacak olanı dikkate değer benzerlikte gelişmeler vardı. Kıyamet yılı 1666'da, bir Yahudi Mesih Kurtuluş'un yakın olduğunu bildirdi ve tüm dünya Yahudilerince coşkunlukla kabul gördü. Sabetay Sevi. Tapınağın Yıkılışı'nın yıldönümü olan 1626'da Küçuk Asya'daki Izmir'de varlıklı bir Sefardik ailede dünyaya geldi. Büyürken, bugün belki de manik depresif tanısını koyabileceğimiz garip eğilimler geliştirdi. Ailesinden ayrılıp inzivaya çekildiğinde, derin keder dönemleri geçirir oldu. Bunları esrikliğe yakın bir sevinç izliyordu. Bu "manik" dönemler sırasında, bilerek ve hayret verici bir biçimde Musa Yasası'nı çiğnedi: Herkesin önünde yasak yiyeceklerden yedi. Kutsal Tanrı Adı'nı ağzına aldı ve özel bir vahiyle böyle yapmasının bildirildiğini iddia etti. Kendisinin çoktandır beklenen Mesih oldu guna inanmıştı. Sonunda hahamlar buna daha fazla dayanamadılar ve 1656'da Sabetay'ı kentten sürdüler. Osmanlı İmparatorluğu'num Yahudi toplulukları arasında gezer oldu. İstanbul'daki manik bir konuşması sırasında, Tevrat'ın kaldırıldığını bildirdi, yüksek sesle ağlayarak şöyle dedi: "Yasakları kaldıran, Kutsanmış Tanrımız Efendimiz Sensin!" 1648'de Polonya'daki kanlı Yahudi kıyımından kaçmış, artık fahişe olarak yaşamını sürdüren bir kadınla Kahire'de evlenmesi skandala neden oldu. 1662'de Sabetay, Kudüs'e gitmek için yola koyuldu: Bu sıralarda kasvetli bir hali vardi ve cinlerin kendisini ele geçirmiş olduklarına inanıyordu. Filistin'de Natan adında bilgili, cinleri kovmakta usta genç bir haham olduğunu duydu ve Gazze'deki evini bulmak üzere yola çıktı.

Sabetay gibi Natan da Yitshak Luria'nın Kabbalası'nı incelemişti. İzmirli kederli Yahudiyle karşılaştığı zaman, ona çılgın olmadığın söyledi: Karanlık kederi onun gerçekten Mesih olduğunun kanıtıydı. Bu derinliklere indiği zaman, yalnızca Mesih'in kendisi tarafından kurtarılabilmiş olan kelipoth diyarındaki tanrısal kıvılcımları yayarak Öteki Taraf'ın kötü güçlerine karşı savaşmıştı. Israil'in son kurtuluşunu sağlayabilmesinden önce cehenneme inmekle görevlendirilmişti Sabetay. Başta Sabetay bunların hiçbirini düşünmüyordu ama Natan'ın belagati sonunda onu inandırdı. 31 Mayis 1665'te, aniden manik bir hazza tutuldu ve Natan'ın cesaretlendirmesiyle, Mesihlik görevini bildirdi. Önde gelen hahamlar tüm bunları tehlikeli saçmalıklar olarak reddettiler ama Filistinli Yahudilerin çoğu, yakında bir araya gelecek olan İsrail kabilelerine yargıçlık edecek on iki havari seçen Sabetay'a akın ettiler.

Natan, Osmanlı Imparatorluğu'nun kentlerine olduğu gibi İtalya, Hollanda, Almanya ve Polonya'daki Yahudi cemaatlerine de iyi haberleri mektupla bildirdi ve Mesih'e ilişkin heyecan tüm Yahudi dünyasında söndürülmesi olanaksız bir yangın gibi yayıldı. Zulüm ve sürgünle geçen asırlar Avrupa Yahudilerini ana görüşten yalıtmıştı ve olayların bu sağlıksız gidişi çoğunu, dünyanın geleceğinin yalnızca Yahudilere bağlı olduğuna inanmaya koşullandırdı. Sefardimler, İspanya'ya sürülmüş Yahudilerin torunları, Luriancı Kabbala'dan etkilenmişlerdi ve çoğu Dünya'nın Sonu'nun yakın olduğuna inanır olmuştu.

Tüm bunlar Sabetay Sevi kültüne yaradı. Yahudilik tarihi boyunca, birçok Mesihlik iddiası olmuş ama hiçbiri böylesine yoğun destek görmemişti. Sabetay hakkında kuşkuları olan Yahudilerin bunları açıkça söylemeleri tehlikeli hale gelmişti. Taraftarları Yahudi toplumunun her kesimindendi: zengin, yoksul, eğitimli, eğitimsiz. İngilizce, Felemenkçe, Almanca ve İtalyanca kitapçıklar ve ilanlar sevinçli haberi yaydı. Polonya ve Litvanya'da onuruna halk alayları düzenlendi. Osmanlı İmparatorluğu'nda, Sabetay'ı bir tahtta oturur gördükleri görümleri anlatan kâhinler sokak sokak geziyorlardı. Bütün işler durdu; Türkiye Yahudileri uğursuzca şabat günü dualarından Sultan'ın adını çıkarıp yerine Sabetay'ı koydular. Sonunda, Sabetay 1666'nın ocak ayında İstanbul'a vardığında, asi olarak tutuklandı ve Gelibolu'da hapsedildi.

Kaynak: Tanrının Tarihi - Karen Armstrong